Jelte Plas (29) kweekt op 0,3 hectare achter zijn huis in Rottum zijn Wadd´enaardbeien. Met hulp van zijn vrouw Erika en zijn ouders Klaas en Margreet.
´Jelte is de enige biologische kweker in de provincie Groningen. Biologische telers zijn er niet heel veel in Nederland. Samen zijn ze goed voor 12 hectare, de gangbare teelt vindt plaats op 2500 hectare. Aardbeienteelt is een van de moeilijkste teelten in Nederland en biologisch al helemaal´, vertelt Klaas.
Jelte: ´Gebruik van gif en traditionele meststoffen is taboe. Om de tripsen – onweersbeestjes – te bestrijden zetten we de natuurlijke vijanden orius en mijt in. Dat gaat om grote aantallen: respectievelijk 20.000 en 1,5 miljoen stuks. We blazen de insecten in de tunneltjes van plastic waarin de aardbeien groeien.´
Zijn vader – en buurman – Klaas (54) zegt dat biologische aardbeienteelt alleen mogelijk is in tunneltjes. ´De tunnels zijn geen streling voor het oog, maar er moet een regenjas overheen, anders wordt het een en al schimmel.´
Klaas kan het weten. Al 30 jaar is hij adviseur in aardbeienteelt, waarvoor hij de hele wereld over reist. ´Vroeger heb ik enige tijd aardbeien geteeld in Eppenhuizen totdat ik mijn baan als adviseur kreeg. Ik vind het prachtig dat Jelte is begonnen met aardbeien.´
Jelte: ´Soms trek ik pa achter zijn computer weg om samen een rondje te maken langs de aardbeien. Ik leer erg veel van hem. Zijn enorme kennis komt mij goed van pas.´
´In 2018 ben ik ermee begonnen, op gewone grond, zonder te spuiten. Biologisch melkveehouder Lambert Bierema vroeg me waarom ik geen biologische aardbeien kweekte. Dat kon mooi op zijn grond achter ons huis. Daar heb ik een paar nachtjes over geslapen en na een goed gesprek met Lambert over biologische bestrijding zijn we begonnen. Vorig jaar huurde ik 0,6 hectare, dit jaar de helft. We proberen een hogere productie per plant te realiseren en dat lukt. Dit jaar loopt het erg goed. Waarschijnlijk halen we dezelfde opbrengst als in 2019.´
´In 2018 ging het met ups en downs. Het heeft me veel geld gekost. In 2019 ging het beter maar toch beviel de teeltmethode niet. Dit jaar hebben we het anders aangepakt. De eerste twee jaar hebben opgekweekt in potten, dit jaar zetten we de planten direct in de grond. Daardoor ontwikkelt het wortelgestel zich beter. Dat levert uiteindelijk goede resultaten op.´
De oogst van de twee soorten aardbeien – Furore en Harmony – is van half, eind juni tot eind september, het zijn zogeheten doordragers. ´´s Morgens van zes tot negen plukken we elke dag met drie tot vijf man. Mijn vader, mijn moeder en Erika helpen vaak en een werkneemster plukt mee. De ochtend is het beste moment om te plukken omdat de aardbei stevig is. Later op de dag worden ze vaak zachter en kwetsbaar. Dat bemoeilijkt het plukken.´
Een deel van de oogst van de zoete aardbei vindt de weg naar de klant via kraamverkoop in Rottum, Middelstum, Uithuizen en Uithuizermeeden. De groothandel neemt af, evenals de biologische winkels Fluitekruid (Winsum) en De Nieuwe Weg (Groningen). ´Het gaat daarbij ook om jam en siroop. Mijn moeder en Erika maken die van aardbeien van B-kwaliteit.´
Ervan rondkomen is onmogelijk. Jelte is er zzp´er bij, in de landbouw. Maar als de zaken zo goed blijven gaan als dit jaar, denkt hij serieus na over uitbreiding. Want het telen geeft hem veel plezier en voldoening. ´Het is een mooi vak. Elke keer is het een uitdaging om een goede aardbei te kweken. En het is een product waar mensen blij van worden. Daar kweek en pluk je voor.´
Twee tot drie keer per dag krijgen de zomerkoninkjes – of liever gezegd koningen, ze zijn bovengemiddeld groot – water. Dat gebeurt via een druppelslang onder de planten door.
De hittegolf in augustus heeft de planten geen goed gedaan. Klaas: ´In de tweede helft gingen de aardbeien iets achteruit in smaak. Bijna alle energie steekt de plant onder die omstandigheden in zichzelf en niet in de vrucht. Die is daardoor minder zoet. Dat zal zich binnenkort herstellen. De allerlekkerste aardbei krijg je trouwens bij koud weer met veel zon. Dan wordt-ie mierzoet.´
